- Wychowanie
- Homo tabletis czyli tabletowe dzieci
Homo tabletis czyli tabletowe dzieci
Tablet i smartfon oraz sam internet nie są złe. Mogą służyć do przekazywania ciekawych, rozwojowych treści albo wesołej rozrywki, pozwalając rodzicom na chwilę wytchnienia. Jednak to, jak używamy tych sprzętów – a w szczególności jak robią to dzieci – wzbudza obawy.
Dlaczego możesz nam zaufać
Artykuły na HiJunior są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, psychologami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i rozwoju dziecka. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Informacja o reklamach
Treści na HiJunior mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.
Dowiedz się więcej w naszym regulaminie
Według badań przeprowadzonych w 2015 roku aż 40% rocznych i dwuletnich dzieci korzysta z tabletu lub smartfona, a zgodnie z raportem NASK z 2021 roku, samodzielny dostęp do internetu posiada już większość siedmiolatków.
Zobacz też:
Czy wiesz, że…
- Około 60% rodziców, którzy dają dzieciom tablety i smartfony robi to po to, by zyskać trochę czasu dla siebie.
- Dla 25% to sposób na wmuszenie dziecku jedzenia.
Pierwsze lata życia są kluczowe dla rozwoju dziecka. Intensywnie rośnie nie tylko jego ciało, ale i liczba połączeń nerwowych w mózgu. To one odpowiadają za naukę nowych zdolności motorycznych, poznawczych i emocjonalnych oraz integrację sensoryczną.
Pomiędzy drugim a trzecim rokiem życia mózg człowieka ma najwięcej połączeń neuronalnych w życiu. Z wiekiem ta liczba zmniejszy się co najmniej dwukrotnie i pozostaną tylko najważniejsze. Najważniejsze, bo najbardziej wzmacniane przez otoczenie.
Aby mózg był w stanie prawidłowo się rozwijać i wykształcać odpowiednie struktury neuronowe, potrzebuje bodźców ze wszystkich zmysłów: wzroku, słuchu, smaku, dotyku i równowagi. Tablet i smartfon znacząco ograniczają poznawanie świata, zawężając je jedynie do doznań wzrokowo–słuchowych.
Oprócz bodźców zmysłowych istotną rolę odgrywają też kontakty z innymi: rodzicami, krewnymi i dziećmi. Zarówno tablet, smartfon, jak i telewizor skutecznie ograniczają czas na kontakty towarzyskie.
Dziecko, tablet, dane naukowe
Badania wykazują, że ilość czasu przed ekranem koreluje z różnymi szkodami zdrowotnymi dla dzieci i młodzieży. Najsilniejsze dowody dotyczą:
- otyłości (im więcej czasu patrzymy w tablet, tym mniej spędzamy w ruchu),
- niezdrowej diety (przekąski pod przeglądanie tabletu prowadzą do zaburzeń odżywiania),
- objawów depresji i niskiej oceny jakości życia (ograniczenie rozwijania pasji i budowania realnych kontaktów międzyludzkich).
- bezsenności (nadmiar nienaturalnych bodźców w ciągu dnia utrudnia zdrowy sen),
- zaburzeń koncentracji i uwagi (bezmyślne patrzenie na ekran staje się łatwiejsze niż zadania wymagające skupienia),
- agresji (zarówno wobec rodziców wyznaczających ekranowe granice, jak i wobec rówieśników – zainspirowana zachowaniem bohaterów bajek).
Uwaga!
Dzieci do drugiego roku życia nie powinny spędzać czasu przed ekranem telewizora, komputera, tabletu i smartfonu!
Trzylatki i nieco starsze dzieci (do szóstego roku życia) powinny korzystać z urządzeń ekranowych w bardzo ograniczonym czasie i pod nadzorem rodziców. Dla tak małych dzieci mobilne urządzenia elektroniczne nie są konieczne – przemyśl, kiedy warto zainicjować ich użycie.
Zasady bezpiecznego korzystania z tabletu i smartfona
- Dopasuj treści do wieku dziecka. Upewnij się, że będą dla niego bezpieczne i (najlepiej) pożyteczne.
- Zadbaj o to, by dzieci nie korzystały z tych urządzeń codziennie, ale nie traktuj tabletu jako nagrody dla dziecka, by nie utrwalać w nim przekonania o wyjątkowości tego urządzenia.
- Kilkulatki nie powinny patrzeć w ekran dłużej niż 15 minut jednorazowo, a całkowity dzienny czas spędzony przed tymi urządzeniami nie powinien przekraczać od 30 minut do dwóch godzin (w zależności od wieku dziecka).
- Nie dawaj dziecku urządzeń elektronicznych już dwie godziny przed pójściem spać. Niebieskie światło emitowane przez ekrany obniży jakość snu dziecka.
- Nie zostawiaj najmłodszych z telefonem lub tabletem samych sobie, zwłaszcza jeżeli urządzenie ma dostęp do internetu. Żaden program ochrony rodzicielskiej nie zastąpi Twoich czujnych oczu, a do tego podczas wspólnego oglądania możesz wchodzić w interakcje z dzieckiem, rozmawiać o tym, co oglądacie.
- Zachowaj zdrowy rozsądek. Jeśli raz Twoje dziecko wyjątkowo spędzi kilka godzin przy bajkach, ale Ty dzięki temu odpoczniesz, wszystko będzie w porządku. Po wypoczęciu będziesz lepszym rodzicem, a dziecko nie poniesie szkód rozwojowych.
Wartościowe aplikacje dla przedszkolaków
Mimo że rynek obfituje w aplikacje dla dzieci w wieku przedszkolnym, ciężko jest znaleźć takie, które będą naprawdę wartościowe. My polecamy w szczególności te, dzięki którym maluch będzie się mógł osłuchać z językiem angielskim, poćwiczyć liczenie albo dowiedzieć się czegoś o swoim organizmie:
- Monkey Stories: Books & Reading – to program do nauczania języka angielskiego w formie zabawy. Interaktywne historyjki ułatwią dziecku poznawanie nowych słów i zrozumienie ich kontekstu znaczeniowego. Aplikacja została stworzona przy współpracy ekspertów językowych zgodnie ze standardami Europejskiego Systemem Opisu Kształcenia Językowego.
- Lingokids – English Learning For Kids – aplikacja umożliwia efektywną naukę angielskiego dzięki filmom, piosenkom, interaktywnym ćwiczeniom i grom. Program będzie pomocny w nauce czytania, pisania, a nawet liczenia (w międzynarodowym języku matematyki).
- Toca Life World: Build a Story – aplikacja jest w języku angielskim, jednak nie służy do celów edukacyjnych. To po prostu bezpieczna dla dzieci rozrywka. Polecamy ją ze względu na jej inkluzywność: bohaterami są dzieci różnych narodowości i z niepełnosprawnościami. To dobry wstęp do nauki tolerancji.
- Kahoot! Numbers by DragonBox – dzięki tej aplikacji dziecko pozna i zrozumie liczby. Zabawne postaci towarzyszą użytkownikowi w grach i łamigłówkach, które będą świetnym wstępem do nauki matematyki.
- Tinybop, The Human Body – dzięki temu programowi maluch będzie mógł zobaczyć, jak bije serce, co dzieje się w brzuchu albo jak działa układ oddechowy. Aplikacja to interaktywny podgląd organizmu w przystępnej dla dzieci formie.
Dodatkowo polecamy też Katalog Bezpiecznych Aplikacji Mobilnych, w którym znajdziesz kilkadziesiąt propozycji pogrupowanych w ośmiu tematycznych kategoriach (od matematycznych i językowych aż po zręcznościowe). Wyniki możesz też dostosować do wieku dziecka.
Oprócz aplikacji, na tablecie możesz również włączyć gry. Te bezpieczne dla najmłodszych i jednocześnie wartościowe znajdziesz na przykład na Sieciakach.
Zobacz też:
Jak zabezpieczyć urządzenia elektroniczne
Zanim oddasz tablet lub smartfon w niecierpliwe, małe rączki, zadbaj o jego zabezpieczenie. Każdy system operacyjny ma obecnie ustawienia kontroli rodzicielskiej. Umożliwiają one filtrowanie nieodpowiednich treści, ustalenie ram czasowych korzystania z internetu, ograniczanie zakupów online i monitorowanie aktywności dziecka w sieci.
Przydatna w tym zakresie będzie również aplikacja mOchrona, stworzona przez Państwowy Instytut Badawczy NASK.
Bardzo prostym a skutecznym krokiem jest ustawienie hasła zabezpieczającego. Unikniesz nadprogramowego korzystania z urządzeń przez dzieci, gdy akurat nie będziesz ich mieć na oku.
O nie! To już się stało
Twój dwulatek już nie wyobraża sobie życia bez szklanego ekranu, a Ty nie potrafisz zastąpić mu elektroniki?
Jeśli sytuacja nie wymknęła się jeszcze spod kontroli, ustal zasady korzystania z tabletu oraz smartfona i konsekwentnie je egzekwuj. Przygotuj się na ciężkie pierwsze dni – początki wprowadzania ograniczeń nigdy nie są łatwe.
A co zrobić, gdy dziecko:
- histerycznie lub agresywnie reaguje na odmowę skorzystania z urządzeń elektronicznych,
- zamiast zasypiać, ciągle zerka na wyświetlacz telefonu,
- nie chce brać udziału w innych aktywnościach, poza tymi online,
- uznaje smartfon i tablet za centrum swojego życia (a przynajmniej Ty odnosisz takie wrażenie).
W takiej sytuacji możesz poszukać pomocy u psychologa dziecięcego. Specjalista pokaże Ci jak stawiać maluchowi granice, przygotuje Cię na emocje, z którymi będziecie musieli sobie poradzić i podpowie, jakie zabawy aktywizujące warto mu zaproponować.
Możesz również porozmawiać z konsultantem bezpłatnej infolinii dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci. Zadzwoń pod numer 800 100 100 – telefon jest czynny od poniedziałku do piątku, w godzinach od 12:00 do 15:00.
Pamiętaj!
Zabawa tabletem i telefonem powinna być dla dziecka jedynie dodatkiem i urozmaiceniem innych form spędzania wolnego czasu. Angażuj dziecko w zabawy i aktywności na swieżym powietrzu a w ramach wyciszenia możesz wraz z dzieckiem poczytać książkę, zagrać w planszówkę lub poprowadzić krótką sesję medytacji.
Dzień Bezpiecznego Internetu
Już 7 lutego 2023 roku odbędzie się Dzień Bezpiecznego Internetu. Tegorocznym hasłem jest: Chcesz o tym porozmawiać? Więcej informacji o tym wydarzeniu znajdziesz na portalu HiJunior. Dodatkowo zapoznaj się z naszym poradnikiem Cyberprzemoc: co to jest, przykłady – sprawdź jak z nią walczyć.
Źródła
Zobacz wszystkie
Ali, A. H., Salman, M. D., Saleh, R., Fayadh, E. N., Al-Hameed, S. abd, Falah, H., Thamer, R., saad, M., & Ali, A. H. (2019). The effect of the electronic devices on children. Journal of Physics: Conference Series, 1178(1), 012002. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1178/1/012002
Almuaigel, D., Alanazi, A., Almuaigel, M., Alshamrani, F., AlSheikh, M., Almuhana, N., Zeeshan, M., Alshurem, M., Alshammari, A., & Mansi, K. (2021). Impact of Technology Use on Behavior and Sleep Scores in Preschool Children in Saudi Arabia. Frontiers in Psychiatry, 12. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2021.649095
Antar, R. (2019). Exploring the Use of Electronic Media in Young Children’s Lives and its Effects on Brain Development. Journal of Early Childhood Education Research, 8(1), Article 1. https://journal.fi/jecer/article/view/114105
(2019, sierpień 8). What Does Too Much Screen Time Do to Kids’ Brains? NewYork-Presbyterian. https://healthmatters.nyp.org/what-does-too-much-screen-time-do-to-childrens-brains/
Bąk, A. (b.d.). Korzystanie z urządzeń mobilnych przez małe dzieci w Polsce.
Impact of Technology on Kids Today and Tomorrow. (b.d.). Western Governors University. Pobrano 20 marzec 2023, z https://www.wgu.edu/blog/impact-technology-kids-today-tomorrow1910.html
NASK. (b.d.). RAPORT Z BADAŃ NASTOLATKI 3.0 (2021). NASK. Pobrano 15 marzec 2023, z https://www.nask.pl/pl/raporty/raporty/4295,RAPORT-Z-BADAN-NASTOLATKI-30-2021.html
Reid Chassiakos, Y. (Linda), Radesky, J., Christakis, D., Moreno, M. A., Cross, C., COUNCIL ON COMMUNICATIONS AND MEDIA, Hill, D., Ameenuddin, N., Hutchinson, J., Levine, A., Boyd, R., Mendelson, R., & Swanson, W. S. (2016). Children and Adolescents and Digital Media. Pediatrics, 138(5), e20162593. https://doi.org/10.1542/peds.2016-2593
Ricci, R. C., de Paulo, A. S. C., de Freitas, A. K. P. B., Ribeiro, I. C., Pires, L. S. A., Facina, M. E. L., Cabral, M. B., Parduci, N. V., Spegiorin, R. C., Bogado, S. S. G., Chociay, S., Carachesti, T. N., & Larroque, M. M. (b.d.). Impacts of technology on children’s health: A systematic review. Revista Paulista de Pediatria, 41, e2020504. https://doi.org/10.1590/1984-0462/2023/41/2020504
Rocha, B., & Nunes, C. (2020). Benefits and damages of the use of touchscreen devices for the development and behavior of children under 5 years old—A systematic review. Psicologia: Reflexão e Crítica, 33(1), 24. https://doi.org/10.1186/s41155-020-00163-8
Sagr, A. N. A., & Sagr, N. A. A. (2020). The effect of electronics on the growth and development of young children:A Narrative Review. Journal of Health Informatics in Developing Countries, 14(1), Article 1. https://www.jhidc.org/index.php/jhidc/article/view/250
The Negative Effects of Technology on Children | NU. (2021, maj 13). National University. https://www.nu.edu/blog/negative-effects-of-technology-on-children-what-can-you-do/
Zain, Z. M., Jasmani, F. N. N., Haris, N. H., & Nurudin, S. M. (2022). Gadgets and Their Impact on Child Development. Proceedings, 82(1), Article 1. https://doi.org/10.3390/proceedings2022082006
Redakcja
Poznaj zespółRedaktorka HiJunior
Emilia Moskal specjalizuje się w tekstach z zakresu medycyny i psychologii, w tym treściach dla podmiotów medycznych. Jest wielbicielką prostego języka i komunikacji przyjaznej czytelnikowi. W HiJunior pisze edukacyjne artykuły dla rodziców.
Redaktorka naczelna
Psycholożka z doświadczeniem w badaniach naukowych i neuromarketingu. Absolwentka kursu reportażu Hanny Krall, pracuje z tekstem w trzech językach od 15 lat. Wierzy w moc rodzicielstwa bliskości i porozumienia bez przemocy. Kocha Bałtyk, Hrabala i ziemniaczki.
Redaktorka HiJunior
Anna Wiśniewska jest redaktorką i dziennikarką z wieloletnim doświadczeniem. Pracowała jako redaktorka ds. promocji dla Gazety Wyborczej, pisała m.in. dla serwisów parenting.pl, abczdrowie.pl, smaker.pl, deccoria.pl. Teraz pomaga rodzicom w HiJunior.
sty 23
Z tego artykułu dowiesz się, co to jest cyberprzemoc, jak jej zapobiegać i jak reagować, gdy Twoje dziecko padnie jej ofiarą.
lis 16
Spytaliśmy ponad 1000 respondentów, co tak naprawdę myślą o obecności i zachowaniu dzieci w restaurajcach.
paź 11
Co zrobić, aby adaptacja dziecka w przedszkolu przeszła bez trudności?