Adaptacja dziecka do przedszkola. Praktyczne rady pedagoga dla rodziców

Co zrobić, aby adaptacja dziecka w przedszkolu przeszła bez trudności?
Anna Wiśniewska - Redaktorka HiJunior
Tekst
Anna Wiśniewska
Anna Wiśniewska - Redaktorka HiJunior
Tekst
Anna Wiśniewska
Redaktorka HiJunior

Anna Wiśniewska jest redaktorką i dziennikarką z wieloletnim doświadczeniem. Pracowała jako redaktorka ds. promocji dla Gazety Wyborczej, pisała m.in. dla serwisów parenting.pl, abczdrowie.pl, smaker.pl, deccoria.pl. Teraz pomaga rodzicom w HiJunior.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Agata Miąsik - Pedagożka przedszkolna i wczesnoszkolna
Recenzja
Agata Miąsik
Zweryfikowane przez eksperta
Agata Miąsik - Pedagożka przedszkolna i wczesnoszkolna
Recenzja
Agata Miąsik
Pedagożka przedszkolna i wczesnoszkolna

Agata Miąsik ukończyła studia na kierunku Edukacja wczesnoszkolna z wychowaniem przedszkolnym na Uniwersytecie Rzeszowskim. Doświadczenie zawodowe zdobywała pracując w przedszkolu. Obecnie jest nauczycielką edukacji wczesnoszkolnej. Prywatnie mama dwójki przedszkolaków.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Julia Wysocka - Redaktorka HiJunior
Fact-checking
Julia Wysocka
Julia Wysocka - Redaktorka HiJunior
Fact-checking
Julia Wysocka
Redaktorka HiJunior

Julia Wysocka specjalizuje się w tematach rozwoju dziecka oraz wpływu relacji rodzinnych na dorosłe życie. Fascynuje się psychologią rozwojową i wychowawczą. Jest zwolenniczką świadomego rodzicielstwa, skupionego na budowaniu relacji z dzieckiem opartej na poczuciu bezpieczeństwa, zaufaniu i wartościowym dialogu.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

10 stycznia, 2024
Redakcja:
Recenzja:
Fact-checking:

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

19 min
Media o nas:

Adaptacja w przedszkolu może być trudna – i to nie tylko dla dziecka, ale także dla Ciebie. Każda mama i każdy tata przeżywa to rozstanie. Co zrobić, aby adaptacja do przedszkola była sprawna i bezbolesna?

Pobierz skrócony poradnik do wydruku:

Dlaczego możesz nam zaufać
Informacja o reklamach

Wyobraź sobie, że od zawsze jesteś z kimś, kto Cię kocha i opiekuje się Tobą. Kiedy rozbijesz kolano – dmucha lub całuje, żeby nie bolało. Kiedy jesteś głodny – daje pyszną zupę pomidorową. Kiedy chcesz porozmawiać – wysłucha. 

Pewnego dnia okazuje się, że musisz się z tą osobą rozstać!  Zastanawiasz się, gdzie jest, kiedy po Ciebie wróci. Zamiast niej masz wokół siebie mnóstwo nowych ludzi. Czujesz się zdezorientowany i opuszczony.

Tak może czuć się Twój trzylatek pierwszego dnia przedszkola. Wiemy, że to trudny czas, ale pomożemy Ci przez niego przejść (względnie) spokojnie.

Najtrudniejsze i najbardziej decydujące są pierwsze dni. Dzięki temu artykułowi dobrze je zaplanujesz. Tu znajdziesz wszystkie informacje, których potrzebujesz przed „oddaniem” dziecka do przedszkola.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Czym jest adaptacja w przedszkolu i co na nią wpływa
  • Jak przygotować się do adaptacji przedszkolnej
  • Jak wyglądają zajęcia adaptacyjne w przedszkolu
  • Jakie są najczęstsze problemy z adaptacją
  • Jakich 7 zasad przestrzegać, by dziecko zaadaptowało się jak najsprawniej
  • Jak się komunikować w czasie adaptacji (i nie tylko)
  • Czego unikać podczas adaptacji do przedszkola
  • Jak pomóc dziecku przy rozstaniu
  • Czy adaptacja w przedszkolu powinna przebiegać z rodzicami czy bez

Zobacz też:

Adaptacja w przedszkolu – definicja, strategie adaptacyjne, czynniki wpływające na adaptację

Adaptacja jest procesem przystosowania do zmiany. W tym przypadku mamy do czynienia z przystosowaniem do nowego środowiska pełnego nowych dorosłych i nowych rówieśników. A także samego miejsca i panujących tam zasad.

Pójście do przedszkola to nowy rozdział w życiu każdego dziecka. I w tej nowej sytuacji musi odnaleźć się cała rodzina.

„Adaptacja jest czasem trudnym, ale rozwojowym” mówi mgr Anna Kucharska, dyrektor Przedszkola Niepublicznego „Bajka” na warszawskim Targówku. Uważa się, że doświadczenia z okresu adaptacji wpływają na proces socjalizacji dziecka także w późniejszym dzieciństwie, a nawet na jego dorosłe życie

„Pozytywne przejście przez okres adaptacji pozwoli dziecku radzić sobie z emocjami i czerpać radość z bycia przedszkolakiem” dodaje mgr Anna Kucharska.

Przedszkole zapewnia wszechstronny rozwój dziecka. Uczy zasad współdziałania społecznego, samodzielności, nawiązywania kontaktów międzyludzkich. Są to przydatne umiejętności, które ułatwią dziecku start w późniejszym okresie.
Agata Miąsik

mgr Agata Miąsik pedagożka

Różne dzieci w różny sposób radzą sobie z adaptacją do przedszkola.

Strategie adaptacji opracowane przez Annę I. Brzezińską i Natalię Ożadowicz można podzielić na poniższe rodzaje (chociaż istnieją też inne podziały):

  • pozytywne:
    • twórczą adaptację – dziecko chętnie chodzi do przedszkola, bawi się z rówieśnikami, z powodzeniem wykonuje zadania wynikające z planu dnia obowiązującego w przedszkolu, jest samodzielne;
    • powolne rozgrzewanie się” – dziecko zaczyna zabawę z rówieśnikami, rzadko płacze przy rozstaniu z rodzicem, z zachętą nauczyciela wykonuje zadania;
  • negatywne:
    • lękową i indyferentną, uległość – dziecko po rozstaniu z rodzicem niechętnie współpracuje z rówieśnikami, jest zalęknione, małomówne;
    • bunt i rozżalenie – dziecko przeżywa nawet drobne niepowodzenia, nie chce uczestniczyć w zajęciach proponowanych przez nauczyciela, wyraża swoje niezadowolenie poprzez rzucanie się na podłogę, krzyk, gniew, płacz; w kontaktach z rówieśnikami pojawia się złość i agresja.
Czasem dzieci w przedszkolu „zamrażają” swoje emocje (nie przejawiają porannych trudności z rozstaniem, w sali chętnie współpracują). Dopiero w domu, czyli miejscu w którym czują się bezpiecznie, odreagowują swój stres. Mogą się wówczas pojawiać zachowania, których rodzice nigdy wcześniej u dziecka w domu nie obserwowali: krzyk, kopanie, gryzienie itp.

mgr Aleksandra Wasiela pedagożka, nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej

Jak sugerują badania z 2012 roku, zdecydowana mniejszość dzieci potrafi poradzić sobie ze zmianą w sposób pozytywny, twórczy. W grupie badawczej tylko 38% dzieci w sposób spokojny i konstruktywny znajdowało swoje miejsce w grupie lub powoli wdrażało się do trybu życia przedszkola. Pozostałe trzylatki stosowały strategie negatywne.

Badacze stwierdzili, że w sposób pozytywny częściej (ale nie zawsze) adaptowały się dzieci:

  • starsze,
  • o wysokim i zrównoważonym poziomie rozwoju psychoruchowego,
  • które wcześniej chodziły także do żłobka,
  • matek z wyższym wykształceniem.

Wyniki innych badań sugerują, że dodatkowym czynnikiem jest też płeć dziecka (dziewczynki generalnie łatwiej się adaptują), indywidualne cechy układu nerwowego, wysoka inteligencja i poziom rozwoju intelektualnego. Poza tym wpływ na adaptację ma także samo przedszkole: kadra, a nawet warunki lokalowe.

Ale uwaga! Wszystkie te czynniki wpływające na gotowość przedszkolną dziecka nie działają w izolacji, ani nie są matematycznie precyzyjną prognozą. Na przykład czterolatek może mieć większe trudności z adaptacją niż dwuipółlatek. Trudno przewidzieć, czy akurat Twoje dziecko będzie miało problemy z adaptacją. Jest to złożony proces, na który ma wpływ zarówno samo dziecko, jak i środowisko zewnętrze, czyli rodzina i placówka przedszkolna.

Jak wcześniej przygotować się do adaptacji przedszkolnej? Rady dla rodziców

Czy można siebie (i dziecko) przygotować do adaptacji wcześniej? Oczywiście! Już kilka miesięcy przed planowanym rozpoczęciem nauki w przedszkolu możesz zrobić kilka rzeczy.

  • Zachęcaj dziecko do samoobsługi. Samodzielnie rozbieranie czy zakładanie bucików przyda się w przedszkolu, ale też wzmocni samoocenę dziecka, pewność siebie i dumę z własnych możliwości. Umiejętności samoobsługowe, które może opanować trzylatek to na przykład: mycie rąk i buzi, mycie zębów, korzystanie z nocnika czy toalety (z pomocą nauczycielki przy podcieraniu pupy), czy samodzielne jedzenie.
  • Angażuj dziecko w codzienne prace domowe. Wieczorne sprzątanie zabawek i pilnowanie porządku we własnym kąciku powinno wejść dziecku w nawyk. Można też  prosić dziecko o pomoc np. przy myciu warzyw do obiadu czy układaniu sztućców na stole.
  • Zachęcaj do rozpoznawania i zbierania swoich zabawek na placu zabaw.
  • Jeśli masz taką możliwość – zostawi dziecko kilka razy z dziadkami czy ciocią, aby oswoiło się z sytuacją, że rodziców przez chwilę nie ma obok.
  • Kiedy zdecydujesz się, że już czas wysłać dziecko do przedszkola i wybierzesz placówkę – nie wahaj się. Twoja niepewność na pewno udzieli się dziecku. Oczywiście, może się zdarzyć, że placówka nie odpowiada wymaganiom Twoim i Twojego dziecka. Nie podejmuj jednak decyzji o zmianie przedszkola (lub rezygnacji z niego) pochopnie i w emocjach – a na pewno nie po pierwszym tygodniu. Zaufaj nauczycielowi – Wasza współpraca jest bardzo ważna w całym procesie adaptacji.
  • Ułóż plan dnia – zwłaszcza posiłków czy drzemek – w sposób zbliżony do przedszkolnego. Zajrzyj na stronę www przedszkola, tam często publikowane są ramowe plany dnia. Jeśli tego nie ma – skontaktuj się bezpośrednio z przedszkolem. 
  • Pokaż maluchowi przedszkole podczas spacerów. Opowiedz, jak wygląda życie przedszkolaka, np. że jest szatnia i każdy ma swoją szafkę ze znaczkiem.
  • Baw się w przedszkole z trzylatkiem i np. pluszakami albo innymi dziećmi na placu zabaw czy w domu.
  • Opowiadaj własne historie z czasów przedszkolnych albo inne zabawne historyjki związane z tym miejscem (na dole artykułu polecamy książki dla dzieci o przedszkolu). Ważne, aby były pozytywne! Możesz także opowiadać o różnych ciekawych formach spędzania czasu w przedszkolu, np. o oglądaniu teatrzyków, wspólnym śpiewaniu piosenek, spacerach, wycieczkach.
  • Zachęcaj dziecko do kontaktu z rówieśnikami oraz z dorosłymi, np. na placu zabaw. W tym wieku osobną zabawę „w pobliżu” innych dzieci można uznać za wstęp do dalszej integracji.
  • Nie wprowadzaj innych dużych zmian w okresie adaptacji i przed nią. Zadbaj o odstawianie smoczka czy odpieluchowanie, zanim wyślesz dziecko do przedszkola –  wiele placówek wymaga, aby dziecko korzystało już z nocnika.
  • Pójdź razem z dzieckiem na zakupy wyprawki do przedszkola. Sprawdź, co jest wymagane w wybranej przez Ciebie placówce – często są to np. kapcie, kocyk, poduszka, a dodatkowo pluszak (w czasach COVIDu wprowadzono ministerialny zakaz przynoszenia pluszaków, obecnie jest on zdjęty). Będą też potrzebne ubranka na zmianę.
  • Kup wygodne ubranka, które dziecku łatwo będzie (nawet samodzielnie) zdjąć i założyć (może wybierz nową, wymarzoną sukienkę dla dziewczynki, fajną koszulkę dla chłopca?).

Mgr Agata Miąsik radzi: „Nawet, jeśli nie wszystko będzie tak, jak zaplanowałaś, to nie załamuj się. Grunt to pozytywne nastawienie, bo ono udzieli się Twojemu dziecku”.

Jeśli masz taką możliwość, przez pierwszy tydzień lub dwa zostaw trzylatka w przedszkolu na krócej niż „docelowo”. Zazwyczaj zaleca się stopniowe wydłużanie pobytu w przedszkolu. Dzięki temu buduje się u dziecka pozytywny obraz nowego miejsca.

Między 2. a 3. rokiem życia dziecka może pojawić się lęk separacyjny, czyli strach przed rozstaniem z opiekunami. Objawia się on niepokojem u dziecka w chwili, gdy nie widzi bliskich mu osób. Gdy zauważymy, że nasze dziecko go odczuwa, stopniowe wydłużanie czasu w przedszkolu może mu pomóc w adaptacji.
Agata Miąsik

mgr Agata Miąsik pedagożka

Zajęcia adaptacyjne w przedszkolu

Na specjalnie organizowanych zajęciach adaptacyjnych w przedszkolu dziecko będzie miało okazję poznać „nowy teren”, a być może także inne dzieci (chociaż prawdopodobnie chętniej na początku zajmie się zabawkami).

Trzylatek będzie mógł obejrzeć salę, gdzie będzie się bawił, łazienkę i szatnię. W niektórych przedszkolach także plac zabaw. Warto, żeby dziecko miało okazję oswoić się z nową przestrzenią. To może wydawać się niezbyt ważne, ale…

Kiedy moja czteroletnia córka po raz pierwszy weszła na przedszkolny plac zabaw, zaczęła płakać i długo nie mogła przestać. Później powiedziała mi, że plac wydał jej się za duży. Nie miała wcześniej zajęć adaptacyjnych, bo poszła do starszej grupy. Myślę, że gdyby oswoiła się wcześniej z tą przestrzenią, prawdopodobnie nie miałybyśmy później takiego problemu.

Jednym słowem – trudno jest przewidzieć, czego potrzebuje Twoje dziecko. Najlepiej więc postarać się oswoić je ze wszystkim, z czym się da.

W trakcie zajęć adaptacyjnych możesz zachęcać dziecko do brania udziału w zabawach organizowanych przez nauczycielki, ale go nie zmuszaj, jeśli nie ma na to ochoty.

Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, mango-marakuja

Zobacz, co może zrobić dla Twojego zdrowia i urody Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg

Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, mango-marakuja

Natu.Care Kolagen Premium dla zdrowia stawów, skóry, paznokci i włosów. Najlepsza przyswajalność. Optymalna dawka 5 000 lub 10 000 mg. Przebadany przez niezależne laboratorium.

Zobacz więcej
@Milena Dlugosz
Efekty zaczęłam dostrzegać po około 5 tygodniach. Włosy są nawilżone, przestały też wypadać. Moja wrażliwa cera przestała się przesuszać. Plus za pyszny smak!
@Milena Dlugosz
Zobacz więcej

Zajęcia adaptacyjne służą nie tylko dzieciom, ale także ich rodzicom. 

Warto uczestniczyć chociaż w jednym dniu adaptacyjnym. Daje on szansę na poznanie nauczycieli, przedszkola. To często obniża lęk u rodzica, który jest związany z oddaniem dziecka pod opiekę placówki.

mgr Jagoda Turowska psycholożka z gabinetu Poznaj Siebie w Zielonce

Najczęstsze problemy z adaptacją w przedszkolu i reakcje dziecka

Dla małego dziecka pójście do przedszkola jest ogromną zmianą dotychczasowego trybu życia. Ciężko mu zrozumieć, dlaczego musi zostać z obcymi osobami, a nie w domu z rodzicami. Przeżywa dużo sprzecznych emocji – od zaciekawienia po lęk.
Agata Miąsik

mgr Agata Miąsik pedagożka

„Trzyletnie dziecko przez pierwsze dni pobytu w przedszkolu może być zdezorientowane, może nie wiedzieć, z kim nawiązać bliższy kontakt, kto zapewni mu poczucie bezpieczeństwa. W przedszkolu panuje inny rytm niż w domu, nowe zasady, do których się musi dostosować” tłumaczy mgr Jagoda Turowska

Dziecko w grupie przedszkolnej ma też inną pozycję: jest jednym z kilkunaściorga dzieci. Wielu maluchom to nie odpowiada.

Dzieci przyprowadzone i pozostawione po raz pierwszy w przedszkolu reagują w różny sposób. Mogą:

  • płakać,
  • stać się apatyczne,
  • pozornie akceptować sytuację (i dopiero w domu dawać ujście emocjom),
  • ale też nie mieć problemu z adaptacją.

„Podczas mojej pracy w najmłodszych grupach przedszkolnych takich dzieci, które nie miały żadnych trudności adaptacyjnych, było naprawdę niewiele” – mówi mgr Aleksandra Wasiela, pedagożka, nauczycielka zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej i blogerka znana jako Mama Ola z Przedszkola

Bardzo trudna adaptacja może nawet doprowadzić do zaburzeń funkcjonowania. Nasilony strach może wywołać moczenie nocne, jąkanie i inne problemy. „U dzieci, które mają poważne trudności z zaakceptowaniem tej nowej sytuacji w ich życiu, mogą pojawiać się nocne wybudzania z płaczem i krzykiem, że nie chcą iść do przedszkola, czasem towarzyszą temu wymioty” – dodaje mgr Aleksandra Wasiela.

Jeśli objawy się nasilają i nie ustępują z czasem, a wręcz pojawiają się nowe, to warto udać się po poradę do psychologa dziecięcego, aby poznać przyczynę problemu.
Agata Miąsik

mgr Agata Miąsik pedagożka

Przygotuj się na to, że nawet mimo początkowo dobrej adaptacji, zdarzą się gorsze dni. Dziecko nagle nie będzie chciało iść do przedszkola, zatrzyma się w progu albo wpadnie w histerię. Może na to wpłynąć wiele czynników – niewyspanie się (czy niezaspokojenie jakiejkolwiek innej potrzeby), powrót do przedszkola po weekendzie lub dłuższej przerwie, lub po prostu gorszy dzień. 

Ale bywa też zupełnie odwrotnie. 

„Nasz prawie trzylatek bez problemu poszedł do przedszkola pierwszego dnia. Potem były codzienne histerie. Po kilku dniach znowu sam mi pomachał i poszedł do sali”, opowiada Jakub, ojciec dwójki dzieci.

Pamiętaj!

Pozostawienie płaczącego dziecka w ramionach przedszkolanki nie oznacza, że jesteś złym rodzicem! Czasem nieuleganie łzom to jedyny sposób, by w ogóle rozstać się z dzieckiem. – Nieraz widziałam płaczące dziecko, które przestawało płakać w momencie, gdy mama wyszła z przedszkola – zapewnia mgr Jagoda Turowska.

Zgadza się to z teorią konfliktu między rodzicami a dziećmi, wywodzącą się z psychologii ewolucyjnej. W skrócie, również w przypadku ludzi, chodzi o to, że dziecko (a także młode np. makaków) płacze nie tylko wtedy, kiedy czegoś potrzebuje. Płacze także wtedy, gdy chce zwrócić uwagę matki, szczególnie kiedy kontakt z matką jest rzadszy niż wcześniej. 

Ale co ciekawe, część badań sugeruje także, że ilość i natężenie „nawoływań” jest większe, kiedy matka jest w pobliżu. W przypadku makaków, matki po jakimś czasie orientują się, że nawoływanie nie sygnalizuje rzeczywistej potrzeby i… zaczynają to ignorować.

Ale uwaga!

Jeśli dziecko potrzebuje pobyć z Tobą rano dłużej, wygospodaruj na to czas jeszcze w domu, albo zróbcie sobie spokojny, długi spacer do przedszkola. Możesz też „porządnie”, długo żegnać się z dzieckiem przed wejściem do przedszkola. Przytulanie się w szatni tuż przed rozstaniem może łatwo przerodzić się w awanturę, płacz i protest.

Udana adaptacja 3-latka w przedszkolu – 7 żelaznych zasad

  • Zachowaj spokój. „Dzieci »czytają« rodzica. Jeśli jesteśmy pozytywnie nastawieni do placówki, pobytu dziecka i nie boimy się rozstać z dzieckiem, to ono, widząc naszą pewność i spokój, też pójdzie chętniej”, radzi mgr Jagoda Turowska. Pamiętaj, Twoje dziecko sobie poradzi! Jest otoczone dziećmi w swoim wieku i odpowiednio przygotowanymi dorosłymi. Przedszkole pomoże mu w dalszym rozwoju – społecznym, ale też emocjonalnym czy intelektualnym.
  • Tylko pozytywne komunikaty i uśmiech. Jeśli nie jesteś w stanie przestrzegać tej zasady, postaraj się „oddelegować” odprowadzanie komu innemu.
  • Nie zmieniaj zasad, przestrzegaj umów. Jeśli dziecko płacze przy rozstaniu – nie zabieraj go z powrotem. Jeśli wpada w histerię, gdy nie chce wyjść do przedszkola – nie zgadzaj się na to, by zostało w domu.
  • Pilnuj rutyny. Rano róbcie zawsze te same rzeczy w tej samej kolejności. Np. wstawanie, buziak, ubieranie, śniadanie, mycie zębów, buty, wychodzenie… Zawsze staraj się żegnać w ten sam sposób. Możecie wcześniej ustalić, w jaki sposób to zrobicie – buziakiem, machaniem czy „żółwikiem”.
  • Po przedszkolu wygospodaruj jak najwięcej czasu dla dziecka. Bez patrzenia w telefon czy sprzątania (chyba że robicie to razem). Skup się na swoim przedszkolaku i porozmawiaj. Nie ponaglaj, jeśli nie chce rozmawiać o przedszkolu. Możesz rozpocząć od opisania swojego dnia i poczekać, aż dziecko samo zechce się czymś z Tobą podzielić. „Poważnie traktuj problemy dziecka, np. zgubiony rysunek. Uważnie oglądaj jego obrazki i nigdy nie wyrzucaj ich przy dziecku”, przestrzega mgr Anna Kucharska.
  • Rozmawiaj z nauczycielem. Współpraca rodziców z przedszkolem jest konieczna, aby ułatwić dziecku adaptację. „Znajdź chwilę na szczerą rozmowę z wychowawcami. Opisz, z czym dziecko ma problemy, jakie są jego zainteresowania i mocne strony. Podziel się swoimi lękami. To bardzo ułatwi proces adaptacyjny”, radzi mgr Agata Miąsik. Jeśli czujesz, że dzieje się coś niedobrego (np. dziecko zaczęło się moczyć w nocy), porozmawiaj z nauczycielką. Oczywiście, bez obecności dziecka. Twój niepokój o jego dobrostan będzie mniejszy, jeśli będziesz na bieżąco kontaktować się z przedszkolem.
  • Pamiętaj, przedszkole to fajne miejsce. Sama się do tego przekonaj, a potem przekonaj dziecko. Sprawdzoną metodą Ewy ze Świdnika, mamy jedynaka, jest pokazanie przedszkola jako elitarnego klubu, do którego wstęp ma Twoje dziecko, ale już nie rodzice. „»Ja też bym się tak chciała uczyć o ślimakach… Ale wolno tylko przedszkolakom… To chyba już wiesz więcej ode mnie!« To działało doskonale”, wspomina Ewa. Możesz wykorzystać inne zainteresowania dziecka albo to, co aktualnie jest „przerabiane” w przedszkolu (skąd możesz się tego dowiedzieć – patrz wyżej).

Komunikacja w czasie adaptacji (i nie tylko)

Jakie komunikaty są pozytywne

  • Miłego dnia!
  • Baw się dobrze!
  • Miłej zabawy!
  • To będzie super dzień!
  • Będziesz się bawił autkami? A może klockami?
  • Bardzo mi zaimponowałeś wczoraj. Sam włożyłeś buty!
  • Wierzę, że dasz radę!

Tego nie mówimy

  • Nie bój się!
  • Nie masz się czego bać!
  • Widzisz, tutaj nie jest tak strasznie!
  • A zobacz, on nie płacze/już się ubrał/ładnie idzie do sali!
  • Inne dzieci będą się z ciebie śmiać, kiedy zobaczą, jak płaczesz!
  • Zobaczysz, w przedszkolu cię nauczą dyscypliny!

Czego unikać podczas adaptacji do przedszkola

  1. Nigdy nie oszukuj dziecka (np. że przyjdziesz za chwilkę, podczas gdy planujesz je odebrać po obiedzie).
  2. Nie wracaj do sali, np. żeby oddać dziecku zabawkę czy dać zapomnianego buziaka (trudno, będziesz pamiętać następnym razem). Lepiej włóż go do szafki w szatni albo przekaż pracownikowi przedszkola. Nie pokazuj się dziecku po rozstaniu, szczególnie jeśli było trudne. Ani Ty, ani trzylatek nie macie siły na to, by rozstawać się dwa razy tego samego dnia.
  3. Nie porównuj i nie zawstydzaj! To bardzo ważne. „O, zobacz, a Basia to tak szybko się ubrała i idzie z takim uśmiechem, a ty co… W ten sposób tylko obniżamy poczucie wartości dziecka i pokazujemy, że musimy dostosować się do innych” zauważa mgr Jagoda Turowska.
  4. Nie płacz przy rozstaniu. Jeśli Ty zaczniesz, to histerię masz jak w banku. Tutaj pewnym sposobem jest wybranie na osobę odprowadzającą tego rodzica, który sam łatwiej przechodzi proces adaptacji. Najczęściej pewnie płaczą przy rozstaniu mamy (ja płakałam jak bóbr!), ale nie jest tak w każdym przypadku. Bardziej pozytywnie nastawiony rodzic uśpi niepokój dziecka. Niestety, ukrywanie swojego smutku może być nieskuteczne. Dzieci nas bardzo dobrze znają!
  5. Nigdy nie strasz dziecka przedszkolem (ani szkołą, ale to już inna historia).
  6. Nie zmieniaj zdania pod wpływem płaczu dziecka. Jeśli raz nie uda się zostawić dziecka pod opieką przedszkola, maluch szybko się nauczy, że może w ten sposób tego uniknąć.
  7. Nie wymagaj od dziecka, żeby od razu pokochało przedszkole. Daj mu czas i przestrzeń na różne emocje. Wysłuchaj, co ma do powiedzenia, zaakceptuj różne odczucia.
Pójście dziecka do przedszkola to ważna sprawa, więc nie można zaprzeczać emocjom, które w tej chwili ono odczuwa. Płacz jest naturalną reakcją na trudną i niezrozumiałą dla dziecka sytuację. Porównywanie go do innych, zawstydzanie, czy ośmieszanie również znacznie utrudnia adaptację.
Agata Miąsik

mgr Agata Miąsik pedagożka

Rozstanie: Jak pomóc dziecku krok po kroku

Krok 1. Wybieranie się do przedszkola.

Pamiętaj, aby nastawić budzik na wcześniej, niż Ci się wydaje. Nie chcesz rano poganiać dziecka, aby nie wprowadzać nerwowej atmosfery.

Krok 2. Droga do przedszkola.

Pozytywne komunikaty, uśmiech, rozmowy o przyjemnych sprawach. Możesz powspominać swoje przedszkole (w samych pozytywach) i porozmawiać o nowych zabawkach, które na pewno będą w sali przedszkolnej.

Krok 3. Krótkie rozstanie.

Informacja, kiedy wrócisz po dziecko (sprawdź, kiedy w przedszkolu jest podwieczorek czy obiad i powiedz, że przyjdziesz wtedy, kiedy się skończy). W tym wieku nie podziała informacja, że będziesz wpół do czwartej ani za trzy godziny! Powiedz też, kto je odbierze.

Krok 4. Przekaż” dziecko nauczycielce.

„Najlepiej Postaw dziecko na podłodze i wprowadź do sali, nie »z rąk do rąk«”, radzi mgr Anna Kucharska. Jeśli inaczej się nie da – zawsze podawaj je przodem do opiekunki (nie będzie się czuło „wyrywane” z Twoich rąk). Nie wycofuj się, nie przedłużaj, nie wahaj. Pomachaj z uśmiechem.

Adaptacja w przedszkolu – z rodzicami czy bez?

Zazwyczaj przedszkola wprowadzają zajęcia adaptacyjne dla dzieci razem z rodzicami, co generalnie jest zalecane. Pozwala to na spokojne, łagodne „przejście” z życia na łonie rodziny do bardziej samodzielnego funkcjonowania w grupie rówieśniczej.

W czasie pandemii adaptacje były ograniczane, ale nawet wtedy Rzecznik Praw Dziecka stanowczo wypowiedział się za obecnością rodzica w okresie adaptacji dziecka w przedszkolu.

Warto sprawdzić na stronie przedszkola, czy i kiedy takie zajęcia są organizowane. Jeśli takiej informacji nie ma – dopytaj bezpośrednio lub telefonicznie. Nie każda placówka aktualizuje swoją stronę, szczególnie w okresie letnim, kiedy zwykle planowane są adaptacje najmłodszych grup.

Jednak jest jedno małe ale. „Z mojej perspektywy, gdy dziecko jest gotowe i przeżywa tylko delikatny lęk separacyjny, to obecność rodzica go potęguje”, przestrzega mgr Jagoda Turowska.

Uwaga! Pamiętaj, że jeśli masz dużo pytań odnośnie do funkcjonowania przedszkola, zasad, bezpieczeństwa, kadry… Pytaj i dowiaduj się jak najwięcej, ale nie w obecności dziecka. Umów się z nauczycielką, zadzwoń albo napisz maila (nie przychodź w godzinach pracy przedszkola bez umówienia się wcześniej, przedszkolanka nie zawsze może oddalić się od swojej grupy!). 

Jeśli dziecko zauważy, że dopytujesz o tyle spraw związanych z przedszkolem, samo może zacząć odczuwać niepokój.

Zobacz też:

Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, mango-marakuja

Zobacz, co może zrobić dla Twojego zdrowia i urody Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg

Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, mango-marakuja

Natu.Care Kolagen Premium dla zdrowia stawów, skóry, paznokci i włosów. Najlepsza przyswajalność. Optymalna dawka 5 000 lub 10 000 mg. Przebadany przez niezależne laboratorium.

Zobacz więcej
@Milena Dlugosz
Efekty zaczęłam dostrzegać po około 5 tygodniach. Włosy są nawilżone, przestały też wypadać. Moja wrażliwa cera przestała się przesuszać. Plus za pyszny smak!
@Milena Dlugosz
Zobacz więcej

FAQ

Jak przetrwać pierwszy dzień dziecka w przedszkolu? Szybki poradnik dla rodzica

Poniższe sposoby pozwolą Ci zadbać o siebie w tym trudnym dniu.

  • Dzień wcześniej sprawdź prognozę pogody i przygotuj ubranka dla dziecka. Dla siebie najlepiej też.
  • Spakuj wyprawkę i zapasowe ubranka.
  • Dołóż przytulankę, ulubiony kocyk lub pieluszkę do przedszkola (możesz też spakować wszystko z dzieckiem).
  • Wyśpij się. Ale postaraj się wstać przed dzieckiem, żeby zdążyć ogarnąć siebie.
  • Rozpocznij dzień z uśmiechem. Włącz przyjemną muzykę.
  • Kiedy czujesz, że sytuacja Cię przerasta, odetchnij, policz od 10 do 1, a jeśli nie pomoże, to od 100 do 1. Wyobraź sobie, że jesteś na pięknej, cichej wyspie, gdzie słychać tylko szum oceanu. Możesz umyć ręce lub twarz chłodną wodą. Wróć do sytuacji wtedy, kiedy się uspokoisz (właśnie po to masz nastawiony budzik na wcześniej).
Ile trwa adaptacja dziecka w przedszkolu?

Dla każdego dziecka adaptacja w przedszkolu jest sprawą indywidualną. Może trwać tydzień, dwa, a nawet i trzy miesiące. Ważne, żeby w każdym momencie wspierać dziecko i samego siebie w raz podjętej decyzji. Może to wymagać dużo cierpliwości, ale w końcu się uda.

Jak tłumaczy pedagożka przedszkolna, mgr Agata Miąsik: „Nie można jednoznacznie określić, jak długo będzie trwała adaptacja. W środowisku przedszkolnym przeważnie trwa od dwóch do czterech tygodni. Jednak są dzieci, które potrzebują więcej czasu. W końcu każde z nich jest wyjątkowe i niepowtarzalne. Mimo tego samego wieku nie można ich ze sobą porównywać”.

Jak przebiega adaptacja dziecka w przedszkolu?

Przedszkola organizują specjalne zabawy adaptacyjne dla dzieci. „W naszym przedszkolu wykorzystujemy zabawy z chustą animacyjną, zabawy ruchowe w kole, zabawy paluszkowe, »pokazywanki« i »wyklaskiwanki«, zabawy dźwiękonaśladowcze, zabawy z masami plastycznymi…”, wymienia mgr Anna Kucharska. „Muzyka, połączona z ruchem jest również nieodzownym elementem każdej prowadzonej przez nas adaptacji” dodaje.

Pierwsze tygodnie to czas na poznanie grupy i pokazanie dzieciom, że mogą czuć się w przedszkolu bezpiecznie. Powoli odkrywa się, co każde dziecko interesuje. Wdraża się je w plan zajęć. Jest również dużo zabaw swobodnych dzieci. 

Jakie książki o adaptacji dziecka w przedszkolu warto przeczytać (dla dorosłych)?

Poniżej znajdziesz książki, które ułatwią adaptację przedszkolną:

Jakie książki o przedszkolu warto pokazać dziecku?

„Odpowiednia dziecięca literatura również jest dużym wsparciem w tym trudnym dla dziecka okresie. Możliwość utożsamiania się bohaterem bajki pomaga dziecku lepiej zrozumieć nową sytuację i daje wsparcie w pokonywaniu przedszkolnych trudności” zaleca mgr Anna Kucharska.

Książki o przedszkolu, które pomogą trzylatkowi w adaptacji i „oswojeniu” nowego miejsca:

Jeśli Twoje dziecko ma ulubionego bohatera, poszukaj, czy nie ma książeczki w serii poświęconej przedszkolu.

Źródła

Zobacz wszystkie

Aktualne wytyczne GIS dla dyrektorów przedszkoli—Ministerstwo Edukacji i Nauki—Portal Gov.pl. (b.d.). Ministerstwo Edukacji i Nauki. Pobrano 21 marzec 2023, z https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/wytyczne-przeciwepidemiczne-glownego-inspektora-sanitarnego-z-25-sierpnia-2020-r-dla-przedszkoli-oddzialow-przedszkolnych-w-szkole-podstawowej-i-innych-form-wychowania-przedszkolnego-oraz-instytucji-opieki-nad-dziecmi-w-wieku-do-lat-3

Brzezińska, A., Czub, M., & Ożadowicz, N. (2012). Brzezińska, A. I., Czub, M., Ożadowicz, N. (2012). Adaptacja dziecka trzyletniego do środowiska przedszkolnego. Edukacja, 4 (120), 5-21. 2012.

Fijałkowska, A. (2013). Proces adaptacji dziecka do środowiska przedszkolnego. W Środowiskowe i językowe konteksty edukacji dziecka w rodzinie, przedszkolu i szkole (s. 134–140). Polski Komitet Światowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego.

Maestripieri, D. (2002). Parent–Offspring Conflict in Primates. International Journal of Primatology volume, 23, 923–951. https://doi.org/10.1023/A:1015537201184

Rodzice mają prawo być z dzieckiem w przedszkolu i żłobku. (b.d.). Rzecznik Praw Dziecka. Pobrano 21 marzec 2023, z https://brpd.gov.pl/2021/08/24/rodzice-maja-prawo-byc-z-dzieckiem-w-przedszkolu-i-zlobku/

Szczotka, M., & Szewczuk, K. (2015). Rodzic partnerem w procesie adaptacji dziecka trzyletniego do przedszkola. W Rozwój i wychowanie dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym – perspektywy i problemy (s. 67–88). Akademia Ignatianum w Krakowie. https://wydawnictwo.ignatianum.edu.pl/sites/wydawnictwo/files/publikacje_pdf/rozwoj_i_wychowanie_dziecka.pdf

Wytyczne GIS dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkole podstawowej i innych form wychowania przedszkolnego oraz instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3—Ministerstwo Edukacji i Nauki—Portal Gov.pl. (b.d.). Ministerstwo Edukacji i Nauki. Pobrano 21 marzec 2023, z https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/wytyczne-gis-dla-przedszkoli-oddzialow-przedszkolnych-w-szkole-podstawowej-i-innych-form-wychowania-przedszkolnego-oraz-instytucji-opieki-nad-dziecmi-w-wieku-do-lat-3

Spis treści:
Anna Wiśniewska - Redaktorka HiJunior

Redaktorka HiJunior

Anna Wiśniewska jest redaktorką i dziennikarką z wieloletnim doświadczeniem. Pracowała jako redaktorka ds. promocji dla Gazety Wyborczej, pisała m.in. dla serwisów parenting.pl, abczdrowie.pl, smaker.pl, deccoria.pl. Teraz pomaga rodzicom w HiJunior.

Agata Miąsik - Pedagożka przedszkolna i wczesnoszkolna

Pedagożka przedszkolna i wczesnoszkolna

Agata Miąsik

Agata Miąsik ukończyła studia na kierunku Edukacja wczesnoszkolna z wychowaniem przedszkolnym na Uniwersytecie Rzeszowskim. Doświadczenie zawodowe zdobywała pracując w przedszkolu. Obecnie jest nauczycielką edukacji wczesnoszkolnej. Prywatnie mama dwójki przedszkolaków.

Julia Wysocka - Redaktorka HiJunior

Redaktorka HiJunior

Julia Wysocka specjalizuje się w tematach rozwoju dziecka oraz wpływu relacji rodzinnych na dorosłe życie. Fascynuje się psychologią rozwojową i wychowawczą. Jest zwolenniczką świadomego rodzicielstwa, skupionego na budowaniu relacji z dzieckiem opartej na poczuciu bezpieczeństwa, zaufaniu i wartościowym dialogu.

Zadbaj o szczęście swojego dziecka

Wychowuj bez wątpliwości dzięki HiJunior

Zobacz wszystkie artykuły
Podobne artykuły
Homo tabletis czyli tabletowe dzieci
Homo tabletis czyli tabletowe dzieci

Świat dziecka musi objąć więcej niż 10 cali przekątnej ekranu. Zadbaj o zdrową relację z tabletem.

Cyberprzemoc w internecie – co to, definicja, rodzaje, formy, przykłady z życia + skutki
Cyberprzemoc: co to, definicja, rodzaje, formy, przykłady z życia

Z tego artykułu dowiesz się, co to jest cyberprzemoc, jak jej zapobiegać i jak reagować, gdy Twoje dziecko padnie jej ofiarą.

Odłóż widelec – koniec zabawy: Ankieta o podejściu do dzieci w restauracjach
Zachowanie dzieci w restauracjach: co o nim sądzimy? Badanie z 2022 roku

Spytaliśmy ponad 1000 respondentów, co tak naprawdę myślą o obecności i zachowaniu dzieci w restaurajcach.